Je slaat er social media mee open. En je wordt ermee om je oren geslagen: vaagtaal, jargon, vaktaal, wollig taalgebruik, jeuktaal, managementtaal, onleesbaar taalgebruik.
Er is al zo veel geschreven over moeilijk taalgebruik. En toch blijft het hardnekkig. Het is triest, omdat het vaak zo onbegrijpelijk is en zorgt voor miscommunicatie. Maar vaak ook grappig als je er diep over nadenkt. Desondanks is de behoefte aan simpelere teksten – zo blijkt uit onderzoek – onder alle lagen van de bevolking groot.
Wollig woordgebruik
Het wollige woordgebruik, gesproken of op schrift, zorgt voor afstand. Het maakt van de gebruikers leden van elitegroepen. En weerspiegelt zogenaamd de deskundigheid van degene die er gebruik van maakt.
Overheidstaal
Als interim communicatieadviseur en webredacteur heb ik mij overheidstaal eigen moeten maken om geaccepteerd te worden in sollicitatierondes. En om uiteindelijk ook het ambtelijke taalgebruik te vertalen. Want als schrijver maak ik liever gebruik van “gewone mensentaal”. Zonder te vervallen in Jip en Janneke taal. Maar dat is iets wat niet overal gewaardeerd wordt.
Dure, onbegrijpelijke woorden
Recht door zee iets beweren, dat kan vaak niet. Want als het omfloerst kan, in watten gehuld en met veel poeha gebracht, kun je veel beter de ander imponeren. Je boodschap verpakken in tierelantijntjes van dure, onbegrijpelijke woorden verkoopt beter. Ja? Is dat zo? Ook juridisch zijn er vaak haken en ogen. Formuleringen mogen niet op verschillende manieren overkomen. Met het rechtboek in de hand is het alleen moeilijk teksten te schrijven die voor iedereen duidelijk zijn.
Adviezen voor begrijpelijk schrijven
Schrijf zoals je praat
Daarom vertel ik mijn opdrachtgevers die graag zelf hun teksten willen leren schrijven altijd: schrijf zoals je praat. Vertel je verhaal, neem het op en schrijf het dan uit. Vooral als je beter bent in praten dan in schrijven werkt dat beter dan met pen en papier of op de computer woordjes proberen in te tikken. Woorden die je nooit in de mond zou nemen, maar die zo mooi, slim en deskundig overkomen, zijn vaak onbegrijpelijk voor de ander.
Dat is nou juist wat het schrijven moeilijk maakt! Als je moet zoeken naar uitdrukkingen, vaktermen of jargon die je in het dagelijkse taalgebruik nooit gebruikt, dan komt de tekst er niet gemakkelijk uitrollen. Dat geef ik je op een briefje.
Leg uit
Maar stel dat je op de werkvloer altijd gebruik maakt van bepaalde termen die alleen je collega’s begrijpen, maar je klanten of opdrachtgevers niet. Wees jezelf dan bewust, dat je ze in je geschreven teksten wel kunt gebruiken, maar je ze ook moet uitleggen. Zodra je merkt dat je dat niet kunt vertellen op een manier waarop ook je oma begrijpt wat je wilt zeggen, heb je misschien wel een probleem. En weet je dat je moet afdalen en uitleggen wat je bedoelt.
Praat erover
Maar goed, we maken ons allemaal wel eens schuldig aan wollig taalgebruik. Soms zitten we vastgeroest. Weten we niet beter. Het helpt om daar met anderen over te praten. Vooral met die mensen die niet in je eigen werkkring zitten.
Laat daarom anderen je teksten lezen
Een ander veelgehoord advies is: laat je teksten aan anderen lezen voordat je ze publiceert. Zo toets je of ze helder en toegankelijk zijn.
Meer over Nederlands en begrijpelijk schrijven
Voor wie meer wil weten over de Nederlandse taal en begrijpelijk schrijven, kijk eens naar deze artikelen. Al was het maar ter lering ende vermaeck. Want over taal, taalgebruik en vakjargon zijn heel veel humoristische spitsvondigheden geschreven.
- De uitdaging van begrijpelijk schrijven (infographic)
- Het Nederlands is een invloedrijke taal
- Taalgebruik tijdens de coronacrisis
- Goed Nederlands is een kunst
- Overheidscommunicatie verbeteren? Kan dat?
- Hoe kan ik de website op mijn doelgroep afstemmen?
- Het is niet wat je zegt…
Ook op social media
Veel discussie over dit onderwerp onder de noemers vaagtaal, jargon, vaktaal, wollig taalgebruik, jeuktaal, managementtaal, onleesbaar taalgebruik vind je terug op social media. De mensen die zich professioneel bezighouden met dit thema zijn bijvoorbeeld Japke-d.Bouma (NRC), Paulien Cornelisse en Arjen Ligtvoet (vaagtaal.nl).
Tekstbureau Formule M Nijmegen 