Dankzij sociale media raakt straattaal steeds meer ingeburgerd. Je hoort het vooral als je met jongeren praat. Je ziet het op televisie in de reclame van een bekende drogist. En ouderen die het gebruiken om de kids wat meer nader te komen, slaan vaak een flater omdat ze de woorden verkeerd gebruiken.
Toch is het goed je te verdiepen in straattaal. Vooral als je het jongere publiek wilt bereiken. En hoe gemakkelijk is het dan als er zelfs een straattaalwoordenboek online staat of een scheurkalender met daarin uitdrukkingen die daarin gebruikt worden? Ja, echt. Ze bestaan, het online straattaalwoordenboek en de scheurkalender. Er wordt zelfs onderzoek naar gedaan.
Straattaal, jongerentaal
Taal is natuurlijk altijd al onderhevig aan verandering. De invloeden op jongerentaal komen vooral vanuit het Surinaams en het Marokkaans. Zo blijkt uit diverse publicaties. Het zijn bovendien niet alleen de kids on the block die het gebruiken, maar ook hoger opgeleide studenten.
Onderzoek naar taal in openbare ruimte
Stadsgeograaf Irina van Aalst en taalkundige Jacomine Nortier onderzochten taal in de openbare ruimte als onderdeel van het programma Dynamics of Youth van de Universiteit Utrecht.
“Straattaal hoor je overigens niet alleen op straat. Het is zich helemaal aan het verplaatsen naar internet. In de begintijd werd het alleen op straat gesproken door mensen die elkaar goed kenden. Maar inmiddels wordt het vooral op internet gebruikt door mensen die elkaar niet kennen. Bijvoorbeeld in discussies op Youtube onder een filmpje van een rapper. Daaronder lees je soms duizenden commentaren met veel straattaal. Het verspreidt zich daar ook veel makkelijker. Degenen die het buiten nooit gebruiken, zijn er allemaal vertrouwd mee, door het internet”, zegt Jacomine Nortier.
Boekenweek 2025: thema Moerstaal
Het thema van de Boekenweek 2025 was Moerstaal. Taalkundige Khalid Mourigh schreef Denkend aan Hollands waarin hij onderzoek doet naar hoe taal zich beweegt op de snijvlakken van culturen. Zo is te lezen op de website van Mixed Grill, het online magazine voor kunst en cultuur. Daar prijzen ze het boekje van Mourigh aan als leesbaar en vermakelijk, ook voor de niet-wetenschappelijk onderlegde lezer.
Recensie Denkend aan Hollands
Lotfi El Hamidi schreef over dit boekje een recensie in De Groene getiteld “De Gooise ‘r’ bij Marokkanen”. Ook geeft hij voorbeelden van de straattaal die Mourigh onderzoekt en licht hij een tipje op van de bevindingen van de taalkundige. Opvallend is de wederzijdse invloed vanuit het Surinaams, Marokkaans en de Gooise tongval.
Taalvervuiling?
Pieter Immerzeel schenkt in zijn artikel op welingelichtekringen.nl aandacht aan klagende experts die vinden, dat jongeren veel meer straattaal gebruiken dan vroeger. Zij maken zich zorgen om de taalvervuiling en het slechte Nederlands van jongeren.
Wil je de grote groep mensen kunnen verstaan en begrijpen, is het goed om je te verdiepen in straattaal. Dat merkt ook de politie die criminelen moet aftappen en afluisteren om te weten te komen wat ze van plan zijn.
Taalverandering!
“Taalverandering is geen teken van taalverloedering”, schrijft Thomas van den Bergh als koptitel van zijn betoog in de VPRO-gids. Hij baseert zich op drie taalboeken. Die van de eerder genoemde taalkundige Khalid Mourigh, Yoïn van Spijk, “een taalwetenschapper die alles weet van taalfamilies en etymologie”, en de Vlaamse schrijver Ann de Craemer.
Van den Bergh concludeert aan het eind van zijn artikel: “Is ‘wash, ben je gek wella’ het begin van het einde van het ABN? Uiteraard niet. Straattaal is een uiting van een identiteit, en die identiteiten zijn contextafhankelijk en fluïde, betoogt Mourigh.”
Meer weten over straattaal?
Voor wie het daarmee eens is en zich meer wil verdiepen in deze materie, klik door via de linkjes in dit artikel of bekijk ter aanvulling deze blogs:
- https://detielenaar.nl/nieuws/2019/12/straattaal-woorden-van-de-tijd-2019-onthuld/
- https://www.redbull.com/nl-nl/woordenboek-red-bull-rap-champs
- https://rtvparkstad.nl/nieuws/jouwnieuws/onderzoek-deze-woorden-kwamen-er-dit-jaar-bij-in-de-nederlanders-taal/
- https://www.rtl.nl/nieuws/rtl-z/artikel/5427219/vakkenvuller-dirk-ontslag-seksuele-opmerkingen-milkshake
Tekstbureau Formule M Nijmegen 